Cando chega o solsticio de verán, Galicia énchese de lume, flores e misterio. A noite do 23 ao 24 de xuño, coñecida como a noite de San Xoán, é unha das máis especiais do ano. No imaxinario popular é unha noite máxica, chea de simbolismo, onde se mesturan tradicións pagás, cristianizadas ao longo do tempo, coa sabedoría popular transmitida xeración tras xeración. Un dos rituais máis enraizados en Galicia é o de preparar o cacho de San Xoán, unha mestura feita coas herbas de San Xoán, deixada a repousar en auga de 7 fontes durante toda a noite, á intemperie. Esta mestura utilizarase para lavar a cara o día 24, espantando os meigallos, atraendo a boa sorte e renovando corpo e espírito para un novo ciclo de luz.

Como se preparan as herbas de San Xoán?

O cacho de San Xoán, o ramo coas herbas, é colocado nun recipiente de barro, vidro ou metal onde se deixan a macerar as herbas de San Xoán, tradicionalmente recollidas o propio 23 de xuño. Esta mestura non se fai con calquera auga: segundo a tradición, debe empregarse auga recollida de 7 fontes diferentes, cada unha cunha enerxía propia. Deixado ao luar durante toda a noite, o cacho carga con forza telúrica e máxica.
Na mañá do 24, esa auga emprégase para lavar a cara e as mans, sen usar xabón nin mirar ao espello antes, co fin de purificar, espantar os malos espíritos, previr envexas ou mal de ollo e atraer a sorte e a saúde para o resto do ano. 

As 7 herbas de San Xoán: cales son e que significan?

A tradición fala de 7 herbas de San Xoán, aínda que o número pode variar segundo a zona. O número sete, máxico por excelencia, simboliza a protección e a conexión entre o mundo natural e o espiritual. Estas son algunhas das máis empregadas:

Fiúncho: Coñecido por purificar e protexer.
Estalote: Espanta o mal de ollo e malas enerxías.
Herba luísa: Calma e refresca o espírito.
Fento: Asocia coa limpeza e a fertilidade.
Herba de San Xoán: Atrae a tranquilidade e o amor.
Romeu: Planta protectora moi valorada.
Malva: Simboliza harmonía e saúde.

Tamén se adoita engadir rosas, xestas, codeso, ou herbas recollidas nun souto ou preto dunha igrexa. Cada casa ou familia pode ter a súa propia combinación, enriquecendo o ritual coa tradición oral. 

Esta práctica, que podería parecer simbólica ou folclórica, está profundamente enraizada nunha visión do mundo onde a natureza era fonte de vida, forza e protección. Moitas das herbas utilizadas teñen propiedades medicinais reais, e a noite de San Xoán era o intre escollido para recollelas, cando se consideraba que estaban no seu punto máis enerxético.

A xente confiaba en que este baño lles aseguraría saúde e protección durante o novo ciclo solar. Nalgúns lugares, despois de lavar a cara coa auga de San Xoán, gardaban as herbas secas para empregar como protección contra enfermidades ou para queimar no lume durante as treboadas. 

 

 

E ti? Xa preparaches o teu cacho de San Xoán?

Anímaste a preparar as 7 herbas de San Xoán e recoller auga de 7 fontes? É unha tradición fermosa para compartir, aprender e lembrar que a nosa cultura tamén está feita de pequenos rituais que nos unen.